Dworzec Fabryczny
Proste porównanie lokalizacji nowego dworca Łódź Fabryczna względem usytuowania starego budynku.
Pierwsza stacja kolejowa w miejscu dzisiejszego dworca Łódź Fabryczna powstała w 1866 roku. Kilka miesięcy wcześniej, z inicjatywy łódzkich przemysłowców, przede wszystkim Karola Scheiblera, rozpoczęto budowę linii kolejowej, łączącej miasto z Koluszkami. Dzięki budowie około trzydziestu kilometrów linii kolejowej Łódź uzyskała połączenie z przebiegającą przez Koluszki linią kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Początkowo tory sięgały nieco dalej na Zachód, aż w okolice dzisiejszej ulicy Sienkiewicza, gdzie mieściła się stacja tymczasowa. Jednak już pod koniec lat 60. XIX wieku oddano do użytku trzykondygnacyjny budynek dworca, zaprojektowany przez warszawskiego architekta, Adolfa Schimmelpfenniga. Wokół gmachu głównego, gdzie mieściły się kasy, poczekalnia i biura, wyrastać zaczęły również budynki gospodarcze oraz techniczne, przede wszystkim magazyny, wieża ciśnień, parowozownia itd. W latach I wojny światowej dworzec uległ częściowemu zniszczeniu. W niepodległej Polsce zarząd nad nim przejęły Polskie Koleje Państwowe, które w 1930 roku przeprowadziły gruntowny remont i przebudowę głównego budynku. Przede wszystkim podniesiono niższe części gmachu (poza najdalej na wschód wysuniętym skrzydłem) do wysokości trzykondygnacyjnego budynku głównego; nadano też całości jednolitą formę architektoniczną, inspirowaną nieco estetyką neobarokową. Kolejną modernizację przeprowadzono dopiero w latach 60. Gruntownie przemodelowano wówczas układ pomieszczeń dworca i zmieniono wystrój wnętrz. Dodatkowo, pojawiła się charakterystyczna wiata nad wejściem na perony, od strony ulicy Kilińskiego. To na niej umieszczony został – jak miała pokazać przyszłość, kultowy – neon „Łódź Fabryczna”. Plac przed dworcem od tej strony uporządkowano i urządzono na nim parking. Tym samym dworzec został niejako otwarty na ulicę Kilińskiego i Śródmieście – przez kolejne lata to właśnie od tej strony docierała do niego większość pasażerów. Natomiast przed frontowym wejściem do głównego budynku dworca, od strony ulicy Składowej, mnożyć zaczęły się stanowiska dla pojazdów odjeżdżających z rozwijającego się dworca autobusowego.
W formie, jaką otrzymał w latach 60. i 70., dworzec przetrwał w zasadzie aż do 2011 roku. W październiku został ostatecznie zamknięty i rozpoczęła się rozbiórka dawnych zabudowań. Po trwającej pięć lat budowie, w grudniu 2016 roku oddano do użytku nowy dworzec, z podziemnymi peronami, stanowiskami dla autobusów dalekobieżnych i węzłem komunikacji miejskiej urządzonym na nowo wybudowanej Alei Rodziny Poznańskich.
